Kleszcze przenoszą poważne choroby: 104 przypadki w Polsce w 2023 r., borelioza dominuje. Jak było na Podkarpaciu? Rady NFZ i jak usuwać kleszcze - poradnik.

Ich ukąszenie choć bezbolesne, może wiązać się z ryzykiem zakażenia chorobami, z których najpowszechniejsza jest borelioza. Kleszcze, niewielkie pajęczaki, stają się aktywne już na przełomie lutego i marca, ale im cieplej, tym częściej w gabinetach lekarskich pojawiają się pacjenci z chorobami odkleszczowymi. Pacjenci z tym problemem już pojawili się w gabinetach lekarzy z Zakładu Opieki Zdrowotnej w Ropczycach.

Kleszcz żywi się krwią. Na swojego żywiciela czeka na krzewach, w trawie, w miejscach wilgotnych. Może mieć wielkość główki od szpilki, ale po najedzeniu zwiększa swój rozmiar wielokrotnie.

Problemem jest to to, że kleszcze roznoszą rozmaite choroby. Ze statystyk wynika, że w 2023 r. ponad 104 osoby w Polsce zachorowało na choroby odkleszczowe. Aż 99 procent tych przypadków stanowiła chroba z Lyme czyli borelioza. Jak to wyglądało na Podkarpaciu?

– Wirusowe zapalenie mózgu wywołane przez wirusy przenoszone przez kleszcze były powodem wizyty u lekarza 21 pacjentów. Zapalenie stawów w przebiegu choroby z Lyme u 78 osób. Ale sama choroba z Lyme została potwierdzona aż u 9909 pacjentów – informuje Rafał Śliż, rzecznik prasowy Podkarpackiego NFZ.

Borelioza to choroba bakteryjna. Wprawdzie tylko niewielki odsetek kleszczy jest jej nosicielami i nie każdy kontakt z zakażonym kleszczem powoduje zachorowanie, ale jeśli chroba z Lyme się rozwinie, może prowadzić do poważnych powikłań.

Borelioza może rozwijać się w ciągu miesięcy, a nawet lat. Bezwzględnie trzeba ją leczyć. Już pierwsze objawy wymagają antybiotykoterapii.

Im dłużej kleszcz ma kontakt z krwią człowieka, tym większe jest ryzyko zakażenia. Znaczący wzrost ryzyka zakażenia bakterią przenoszoną przez kleszcze pojawia się po 36 godzinach od momentu wkłucia.

W aptekach dostępne są odpowiednie narzędzia do bezpiecznego i skutecznego, samodzielnego usuwania kleszczy. Wszystkie z nich gwarantują bezpieczne uchwycenie kleszcza bliżej skóry i skuteczne wyciągnięcie go.

Nie należy czekać na pomoc lekarską, bo to niepotrzebnie zwiększa ryzyko zachorowania na choroby wywołane drobnoustrojami przenoszonymi przez te pajęczaki.

Usunięcie kleszcza jest zabiegiem higienicznym, nieinwazyjnym, wykonywanym samodzielnie, podobnie jak usunięcie innych pasożytów ze skóry lub usunięcie drobnej drzazgi. Po usunięciu kleszcza należy obserwować miejsce po wkłuciu, ponieważ niektóre z charakterystycznych objawów zakażenia mogą się pojawiać nawet kilka tygodni po zakażeniu.

Czego natomiast nie robić? Otóż kleszcza nie wolno wyciągać „gołymi” palcami, rozgniatać, wyciskać, wykręcać, przypalać, a także nie należy smarować tłustymi substancjami lub innymi chemikaliami oraz nie można usuwać igłą.

Są nieliczne sytuacje, które mogą wymagać porady lekarza. O konsultację warto się postarać kiedy wystąpiło zaczerwienie i/lub obrzęk, w miejscu wkłucia i/lub wokół niego po całkowitym lub niecałkowitym usunięciu kleszcza.

Należy przy tym pamiętać, by obserwować miejsce po usunięciu kleszcza, ponieważ niektóre z charakterystycznych objawów zakażenia mogą się pojawić nawet kilka tygodni po wkłuciu się kleszcza. Porady lekarskiej wymagają też sytuacje, kiedy wystąpiły nagłe i poważne objawy jak wysoka gorączka, nudności, wymioty, bóle głowy czy objawy neurologiczne.

O ile warto się samemu przebadać, to nie ma większego sensu badanie kleszcza. Dlaczego? Bo badanie kleszcza pozwala jedynie określić, czy jest on nosicielem krętków Borrelia.

Dodatni wynik nie potwierdza przeniesienia krętków do organizmu ludzkiego. Nie można zatem na podstawie badania pajęczaka potwierdzić, że doszło do zarażenia u człowieka.

– Takie badanie, zgodnie z przepisami, nie może być uznane za badanie diagnostyczne. Co więcej, nie jest także rekomendowane przez gremia naukowców oraz specjalistów w dziedzinie chorób zakaźnych – wyjaśnia Monika Pintal-Ślimak, prezes Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych.

Narodowy Fundusz Zdrowia w najnowszym Poradniku Pacjenta podpowiada, jak rozpoznać zakażenie, kiedy udać się po pomoc do lekarza oraz co zrobić, kiedy kleszcz pozostanie w skórze.

Poradnik pacjenta to kompleksowy materiał informacyjny o systemie ochrony zdrowia i profilaktyce. Wszystkie poradniki dostępne są na stronie https://www.nfz.gov.pl/dla-pacjenta/poradnik-pacjenta/